Ülkemizde ve dünyada bazı lisans programlarının yanısıra yüksek lisans ve doktora bitirmek için de tez yazmak gerekmektedir. Bitirme projesi olan bu çalışmalar kendine göre belirli kriterler çerçevesinde yazılırlar. Temelde dikkat edilmesi gereken şey konu bütünlüğü ve savunulan fikir olsa da tezin formatı da oldukça önem taşımaktadır. Okuduğunuz, eğitim gördüğünüz alan ile bağlantılı bir fikiri bulup, sonuna kadar savunmalı ve bunu bilimsel bir çerçevede yürütmelisiniz. Kendinizle çelişen ya da bilimsel yönteme aykırı bulgular sizin en baştan kaybetmenize neden olacaktır.
Tez Yazarken Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Tezin Bölümleri
Tez yazımında her üniversite kendine göre biçimsel kurallar belirlemektedir. Sayfa boyutundan tutun da kenar boşluklarının ve satır aralarının kaç punto olacağına kadar ayrıntılı tez yazım yönergelerini bölümünüzden ya da bağlı olduğunuz fakülteden öğrenebilirsiniz. Örneğin Hacettepe Üniversitesi için 1.5 punto olan satır aralığı başka bir okulda değişiklik göstermektedir. Temelde standarta yakın olan biçimsel sınırlamalar ufak değişiklikler görserdiğinden okulunuzun yönergesini iyi şekilde okuyup anladığınıza emin olmanız gerekemektedir.
Tezinizin özet bölümü tüm çalışmanın bir kaç cümle ile anlatılmasından ibarettir. Abartmadan temelde çalışmanızın ne hakkında olduğunu, konuyu bilmeyen birinin bile savunduğunuz ve araştırdığınız fikri anlayabileceği kadar açık ve kısa bir yazı olmalıdır.
Giriş bölümü konuya okuyucuyu ısındıran ve ufak bilgiler verdiğiniz bölümdür. İçindekiler sayfanızdan sonra yer alır ve çalışmanız hakkında söylemeniz gereken ön bilgiyi içerir.
Tanımlar ve Kısaltmalar bölümleri de tezinizin olmazsa olmazlarındandır. Konu ile ilgili spesifik kavramları tanımlar bölümünüzde açıklamanız gerekmektedir. Kısaltmalar ise çalışmanızda sürekli kısaltma olarak kullanacağınız kodlamarın önceden okuyucuya haber verilmesinden ibarettir. Devamında Yöntem isimli bir bölüm gelir ve burada çalışmanızı yaparken kullandığınız her yöntemi eksiksiz yazarsınız.
Tezinizin asıl bölümü olan Bulgular bölümü tüm çalışmanızı içeren yerdir. Yaptığınız araştırmanın tamamını bilimsel etik çerçevesinde buraya yazarsınız. Özellikle bu bölümde alıntı kurallarına çok dikkat etmeli ve intihal yapmamalısınız. Üniversitenizin alıntı ve kaynak gösterme kurallarını iyice okumanızı ve uygulamanızı tavsiye ediyorum. Örneğin, belirli bir metni doğrudan aldığınızda nasıl belirteceğiniz ya da dolaylı olarak aktardığınız bilgilerde nasıl kaynak göstereceğinizi bu yönergeleri okuyarak öğrenmelisiniz. Unutmayın çalıntı bilgi hırsızlıktır.
Bulgular bölümünüz bittiğinde tezinizi Sonuç bölümü ile kapatır ve fikrinizi savunursunuz. Bulgular bölümünde yaptığınız tüm incelemelerin sonucunu ister maddeler ister de paragraflar halinde sıralayacağınız ve kendinizi haklı çıkaracağınız bölümdür.
Son olarak da Kaynakça bölümü eklersiniz ki bu da üniversitenizin yönergesi çerçevesinde yazılmalıdır.