VIX, (Chicago Board Options Exchange Volatility IndeX) piyasalardaki korkunun derecesini ölçen bir endekstir.Endeks 1993 yılında CBOE(Chicago Board Of Trade) tarafından oluşturulmuş ve başta Amerika, dünyada takip edilen önemli göstergelerden biri olmuştur. Tabi insanın aklına bu korku anketle mi ölçüyorlar acaba diye bir soru gelebilir. Tabiki hayır. S&P hisse opsiyon fiyatlarını kullanan VIX, opsiyon fiyatlarının piyasa volatilitesi ile ilişkisinden yola çıkarak piyasanın beklenen volatilitesini belirler.
Niye opsiyon ona biraz değinelim. Öncelikle opsiyonun kısa bir tanımını yapalım. Opsiyon, bir malı önceden belirlenmiş bir fiyattan alma veya satma hakkını bize veren bir finansal araçtır. Örnek olarak bir ev almak istediğinizi düşünün. Evin fiyatı,mekânı, herşeyi hoşunuza gitti; her konuda emlakçı ile anlaştınız. Fakat evi eşinize de göstermeniz gerekiyor. Bunun için emlakçıya abi al şu 200 lira kaporayı 3 gün boyunca evi kimseye satma diyorsunuz. Aslında siz burada evi almadınız. Evi alma hakkını aldınız. İşte bu opsiyon oluyor. Birşeyi alma veya satma hakkını elinizde bulunduruyorsunuz.
Siz yukarıdaki tanımlamada beğendiğiniz evin 3 gün içerisinde satılmasını emlakçıya verdiğiniz kapora ile hedge(korunma) ettiniz. İşte bu yaptığınız opsiyon işlemi gibi de yatırımcılar piyasanın ne olup ne biteceği hakkında ileriyi çok kestiremediği ve riskli bulduğu zamanlarda opsiyon işlemleri ile portföylerindeki hisseleri korumaya çalışırlar. Opsiyon işlemlerinin sıklaşması sonucunda piyasada opsiyon fiyatlarını etkileyecektir. Bu da VIX’ın azalıp çoğalmasına neden olacaktır.
Yukarıdaki grafikte S&P500 endeksi ile VIX endeksi arasında yaptığımız karşılaştırmada aradaki ters ilişki ve yüksek korelasyon görülmektedir.2008 yılı krizi meşhur Lehmann Brother’s ın çöküşüyle gelen panik grafikte en yüksek seviyelere çıkmıştır.
Araştırmalara göre VIX değerinin %30’un üzerinde olması yatırımcıların risk algısının arttığını, gelecek tahminlerinin kötümserleştiğini ve ekonominin gidişatından korktuklarını gösterirken endeksin değerinin %20’nin altına düşmesi risk algısının azaldığını, gelecek tahminlerinin iyimserleştiğini ve ekonominin gidişatından korkmadıklarını göstermektedir.
Örnek olarak geçmiş bir tarihten 16.01.2014 tarihi itibariyle VIX, %12,53 seviyesindedir. Buna göre yorumu size bırakıyorum..
Hesaplanışı: S&P 500 endeksi için düzenlenen opsiyonlardan; vadesine 1 hafta kalan ve vadesi en fazla 2 ay olan opsiyonların fiyatlarından volatilite beklentisi ölçülür.