Osmanlı Toprakları üzerinde kurulmuş olan Marmara Üniversitesi, takvimler 1883 yılını işaret ederken “Hamidiye Ticaret Mekteb-i Alisi” ismi ile eğitim – öğretim vermeye başlamıştır. Üniversitenin ilk binası, Cağaloğlu semtinden bulunan İstanbul Kız Lisesi’nin arka kısmında bulunan bir meskun mahaldir. 1887 senesinde ise, ilk mezunları olan on üç öğrenciye diploma vermiştir. 1889 senesinde bağlı olduğu Nezaret’i ( bakanlık ) değiştirilen kurum, 1893 senesinde tekrar kapatılmıştır.
Kapanışının ardından dört sene geçtikten sonraya denk gelen 1897 yılında bir daha kapanmamak üzere açılmış ve günümüze kadar kesintisiz olarak mezun vermeye devam etmiştir.
1959 senesinde İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi adı altında faaliyetlerine devam eden kurum, 1982 yılında nihai tüzel kişilik adı olan Marmara Üniversitesi olarak tescil edilmiştir.
Osmanlı döneminde kurulan ve defalarca kapatılan bir üniversite olmaması, yirminci yüzyılın son çeyreğinde kurulmuş olmasına bağlanır.
Adının tescil edildiği 1982 yılında eğitim verdiği alanların sayısını günümüze kadar arttırma başarısı gösteren üniversitelerden biridir. Toplamda yüz otuz altı adet lisans ve ön lisans programında elli bir bin öğrenci akademik eğitim görmektedir.
Kentin birçok yerine yayılmış olan kampüsleri ile en dağınık alanda öğrenim imkanı veren üniversite olarak nitelendirilebilir.