Öncelikle belirtmek gerekir ki devir işlemleri Türk Borçlar Kanunu madde 202′de düzenlenmiştir. Bu madde yalnızca ticari işletmelerin devrini değil tüm işletmelerin devrini genel olarak düzenlemektedir .
Devrin Kapsamı-
Ticari işletmeler çeşitli maddi ve maddi olmayan malvarlığı unsurlarına sahiptir. İşletmenin hem aktifleri hemde pasifleri devir kapsamına girmektedir. Bunlardan yalnızca birini konu alan bir devir sözleşmesi işletmenin devri anlamına gelmez.
İşletmenin devri kural olarak bütün unsurlarını kapsamakla birlikte bu her zaman şart değildir. Bazı unsurlar kapsam dışı bırakılabilir. Önemli olan devredilen unsurlarla bir işletmenin varlığından ve bunu işletebilme imkanın var olmasıdır. Bu bakımdan taraflar anlaşarak bazı unsurları devir kapsamı dışına bırakabileceklerdir. Kanunda “Bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmiş olmadıkça, unvanın da devri sonucunu doğurur” denmektedir. Ancak unvan işletmeden ayrı olarak devredilemez.
Devrin Şekil Ve Koşulları -
Ticari işletmelerin devrinde işletmeden alacaklı olanların rızası alınmaz. TTK md. 11, f. 3 gereğince, ticari işletme devrinin yazılı yapılması, ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekmektedir. Bu şekilde yapılan devir işlemleri tasarruf işlemi yapılmasını gerektirmeden işletmenin devralana geçmesini sağlayacaktır.
Üçüncü kişilere de devrin hüküm ifade etmesi ve devralanın işletme borçlarından dolayı sorumluluğunun başlayabilmesi için devrin alacaklılara ihbar veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesiyle ilan edilmesi gerekir.(TBK md. 202, f.1). Ticari olmayan işletmeler (esnaf işletmeleri) Türkiye genelinde dağıtım yapan gazetelerden birinde yapılacak ilan gerekli görülmüştür.
Devirlerin yazılı şekilde yapılması ispat kolaylığı açısından yararlı olacaktır.
Devrin Sonuçları -
Ticari işletmesini devreden tacir, devirden dolayı ticareti bırakmış olduğundan tacir sıfatını kaybeder. Devirle birlikte ticari işletmenin unsurları devralana geçer. Bu unsurlar arasında devredene ait olmayan ancak onun zilyetliğinde bulunan taşınırların mülkiyeti, iyiniyetli olduğu takdirde devralana geçecektir.
Devralan kişi işletmeyi devraldığını üçüncü şahıslara ilan ettiği veya alacaklılara ihbar ettiği andan itibaren işletmenin daha önceki borçlarından sorumludur. Devralan bu işlemlerden sonra varlığını dahi bilmediği borçlardan da sorumlu olacaktır.
Devreden devrin ilan veya ihbarına kadar doğan borçlardan dolayı devralanla birlikte iki yıl süreyle müteselsilen(tüm borca) sorumludur. Bu süre vadeye bağlanmış borçlarda muacceliyet tarihinden; müeccel borçlarda ise devrin ilanı veya ihbar yoluyla bildiriminden itibaren işlemeye başlar.